De aantrekkingskracht van de Toearegs
De Nederlandse Alexandrine Tinne (1835-1869) leidde een kort maar bewogen leven. Als ervaren reizigster exploreerde ze samen met haar moeder grote delen van Afrika in een tijd dat de wereld nog volledig door mannen beheerst werd. Ze was bovendien een van de eerste fotografen van niveau in Nederland.Avonturenroman
Het leven van Alexandrine Tinne laat zich lezen als een avontuurlijke roman, ook al omdat zij zelf, afgezien van wat brieven, geen geschriften nagelaten heeft en er dus ruimte voor interpretatie is. Alle informatie over haar is afkomstig uit de tweede hand, en dat komt de betrouwbaarheid niet altijd ten goede. Afhankelijk van de bron wordt ze nu eens opgevoerd als verdediger van het geloof, dan weer als voorvechtster op de barricaden in de strijd tegen de slavenhandel of als een onvervalste suffragette.Alexandrine werd geboren in 1835 in Den Haag en groeide op in een rijk milieu. Haar vader maakte fortuin in de handel van suiker en koffie en overleed in 1844. Zijn weduwe Henriette had dus geen geldzorgen, maar zelf kwam ze ook al uit een rijk gezin. Zo was de moeder van Alexandrine de dochter van viceadmiraal en notoire zeeheld Theodoor van Capellen, die door Willem II in de adelstand verheven werd.
Reislust
Het nagelaten fortuin bij de dood van haar vader bleek zo groot dat zijn weduwe zich tot de rijkste personen van Nederland kon rekenen. Er was dus voldoende geld om te besteden aan de opvoeding van Alexandrine, die over de nodige talenten bleek te beschikken. Ze was goed in talen, tekende fantastisch en speelde ook nog eens uitmuntend piano. Ze had verschillende privéleraressen en haar moeder stuurde haar op kostschool in het Zuid-Franse Pau. In Den Haag woonde ze vlak bij de Koninklijke Bibliotheek, die ze gretig verslond. Vooral de boeken over land- en volkenkunde trokken haar bijzondere aandacht.De dames Tinne maakten samen de nodige reizen, en daarbij nam vooral Alexandrine het voortouw. Per koets, trein en stoomschip en ook met vinnige ponywagentjes trokken ze in 1854 het hele Europese continent door op weg naar Bergen en Stockholm. Onderweg raakte ze tijdelijk verloofd met graaf Adolf von Königsmarck, maar het kwam nooit tot een huwelijk omdat haar verloofde wilde dat ze braafjes thuis zou blijven ...
Een volgende reis ging in 1855 richting de Egyptische havenstad Alexandrië, omdat Alexandrine graag de oorsprong van haar naam beter wilde leren kennen. In verschillende reizen besloot ze om met haar moeder niet alleen de bekende toeristische trekpleisters te bezoeken. Ze maakten ook een gevaarlijke karavaantocht naar de Rode Zee en volgden per schip de Nijl tot aan Aswan.
Nu had Alexandrine de smaak pas echt te pakken. De volgende bestemmingen Palestina en Syrië stonden toen als bijzonder gevaarlijk genoteerd, maar dat kon het reislustige duo (en dan vooral Alexandrine) niet tegenhouden. Ze bestudeerde er onder meer de islam en verfijnde haar pianospel. Terug in Den Haag stortte Alexandrine zich met het nodige enthousiasme op een nieuwe passie: de toen net ontluikende fotografie. Ook daarvoor bleek ze heel wat aanleg te hebben en ze werd een van de eerste fotopioniers in Nederland.
Onbekend gebied
Al snel begon het weer te kriebelen. In 1861 trokken moeder en dochter Tinne samen met haar tante Addy opnieuw richting Afrika. Met de nodige tussenstops belandde de expeditie aan het einde van 1862 in Khartoem, en de Duitse ontdekkingsreizigers Theodor von Heuglin en Hermann Steudner sloten zich bij de tocht aan. Ze trokken steeds verder de bergen en onbekend gebied in. De expeditie was intussen uitgegroeid tot een gevolg van zowat tweehonderd personen.Omdat zowel moeder als dochter vaak koppig meerdere dagen op één plek wilden verblijven om de omgeving te verkennen, vorderde de reis maar langzaam. De trip zou uiteindelijk noodlottig aflopen. Eerst stierf haar moeder Henriette, en Alexandrine besloot terug te keren naar Khartoem. Daar overleden ook haar tante Addy en twee kamermeisjes, waardoor Alexandrine met vier lijkkisten naar Caïro terugkeerde. Toch was haar tocht naar de Gazellenrivier niet tevergeefs geweest. Onderweg had ze een aantal onbekende planten verzameld en getekend die later in de Plantae Tinneanae verzameld werden.
